انواع اضافه

انواع اضافه

در دستور زبان فارسی دو کلمه که پشت سر هم واقع شوند و با کسره به هم پیوند بخورند و با اضافه کردن علامت "تر" یا "است" ، معنا نداشته باشند یک "ترکیب اضافی" هستند که در ترکیب اضافی کلمه اول "مضاف "و کلمه دوم "مضاف الیه" نامیده می شود

ادامه نوشته

تفاوت استعاره و نماد / دکتر فتوحی

یکی از دوستان بسیار عزیز پرسیده‌اند:
سلام.من هنوز نمی‌دونم فرق نماد با استعاره چیه؟برداشت من اینه که نماد در متن های مختلف با توجه به متن معنی می شه مثلا سیاهی در متن مذهبی گمراهی- کفر و...در متن سیاسی وضعیت بد جامعه و... اما استعاره همیشه (اگه مکرر باشد و سنتی) یه معنی. مثلا گل همیشه معشوق یا لعل همیشه لب. البته هر عصری استعاره های جدیدی به استعارات قبلی اضافه می شه.خوب اگه تا این جا برداشت من درسته لطفا بفرمایید آیا هر نماد در متن یه استعاره نیست؟
پاسخ:
آنها که نگاه فلسفی به زبان دارند، هر نوع بازی مجازی را استعاری می نامند؛ اما در بحثهای بلاغی نماد و استعاره تفاوت دارند.
استعارۀ گل و لعل (به قول شما مکرر و سنتی) درخوانش ادبی ما تک معنایی شده اند یعنی در سنت ادبی معنای نزدیک به قرارداد و کلیشه پیداکرده اند. اینها را گاه استعارۀ مرده می شمارند. در طی زمان به نشانه های گفتمانی هم بدل می شوند: یعنی نشانه هایی که برچسب گفتمان تغزلی فارسی دارند. تولد،کهولت و مرگ استعاره و نماد اساس دگردیسی زبان و سبک ادبی و یکی از بحثهای جدی در نقد ادبی است.
اما تفاوتهای استعاره و نماد
استعاره جانشين يك واژه است. نمادجانشين انديشه است.
" يك تشبيه فشرده است. نماد سرچشمه مفاهيم و تصوّرات است.
" فقط يك تأويل (معنى) دارد. نماد تأويلهاى متعدّد و بى‏شمارى دارد.
" به‏جانشين و علاقۀ خود پيوسته است. نماد تصويرى است آزاد و آزادانه عمل مى‏كند.
" جانشين يك مفهوم خارجى است. نماد تن به‏مفهومات حسّى نمى‏دهد.
" شباهت پنهان دو شى‏ء با هم است. نماد با مفهوم خود، وحدت ذاتى دارد.
" در سطح شباهت ميان اشيا مى‏ماند. نماد به معنای نهفته در تصویر عمق و ژرفا می بخشد.
" صريح و محدود است. نماد گنگ و بيكرانه است.
" امر جزئى را تصوير مى‏كند. نماد كلّيت را تصوير مى‏كند.
" آرايه‏اى است در بدنه شعر. نماد كاكل شعر است و محور آن.
" پنهان‏سازى آگاهانه است. نماد پنهان‏سازى ناخودآگاه است.
" صورت ديگرى از نشانه زبانى است. نماد صورت يك انديشه است.
" به‏برونه زبان معطوف است. نماد به‏درونه زبان معطوف است.

سنجش و ارزشیابی سؤالات

  اگر عمده ی سوالات طرح شده برای یک آزمون در سطح دانش از حیطه ی شناختی قرار گیرد ، به طور طبیعی دانش آموز به حفظ سطحی مطالب درسی روی خواهد آورد . در حالی که می توان با طرح سوالاتی در سطح درک و فهم ، خلاقیت ، ارزشیابی و ... ضمن غنا بخشیدن به آموزش و سنجش ، قدرت تفکر، درک ، انتقاد و ارزشیابی و خلاقیت دانش آموزان را در مسیر رشد و تعالی قرار داد .

       گروه زبان و ادبیات فارسی در راستای اجرای سیاست های کارشناسی تکنولوژی و گروه های آموزشی سازمان ، طی چند سال گذشته توجه به سطوح حیطه ی شناختی در آزمون سازی و طرح سوالات امتحانی را در زمره ی برنامه های سالانه ی خود قرار داده است . از جمله ی این برنامه ها اجرای مسابقه ی « طراحی سوال در سطوح حیطه ی شناختی » از کتاب ادبیات فارسی ( 2 ) در سال تحصیلی 85- 84 بود که مورد استقبال خوب همکاران فرهیخته و ارجمند قرار گرفت .

      مجموعه ی حاضر در بردارنده ی برگزیده آثار ارسالی همکاران به صورت طبقه بندی شده است . گروه ادبیات استان جهت برخورداری همه ی همکاران فاضل از آثار و فواید این مسابقه ، کار بررسی ، گزینش ، طبقه بندی و تنظیم این مجموعه را در الویت  برنامه ی کاری خود قرار داده است که نتیجه ی کار به صورت فایل های  (  PDF  ) در لوح فشرده تقدیم محضر دوستان می شود .

      برای استفاده ی بهتر از این مجموعه یاد آوری چند نکته ضرورت دارد :

      1- سوالات تنها جنبه ی نمونه و مثال دارد و برای آشنایی بیشتر با سطوح حیطه ی شناختی به صورت عملی است. بدیهی است که همکاران می توانند در هر مورد به طرح سوالات مشابه مبادرت کنند .

      2- مرز بین سطوح دانش ، درک ، کاربرد و ....    همیشه مرزی قاطع ، روشن و دقیق نیست و در موقعیت های مختلف در معرض تغییر است . به عنوان مثال اگر سوالی از خودآزمایی درسي که در سطح ارزشیابی قرار دارد ، در آزمون کلاسی مطرح و در حضور دانش آموزان بررسی شود ، در صورت طرح در آزمون های بعدی ، این سوال به سطح دانش تنزل  خواهد کرد  . بنابراین طبیعی است که  سوالی در یک کلاس به سطح فهم تعلق داشته باشد و همان سوال در کلاسی دیگر متعلق به سطح دانش باشد . این موضوع ، ضرورت ایجاد تنوع در طرح سوال و تغییر مداوم تنه ی سوال را ملموس تر می کند .

       3- تغییر در نحوه ی طراحی سوالات آزمون ها و اتخاذ رویکرد فرا دانشی ، لزوما باید منجر به تغییر نگرش معلم نسبت به ارزش گذاری و نمره دهی آنها گردد . وقتی از دانش آموز می پرسیم  : « شخصیت اسفندیار و شخصیت سهراب را در برخورد با رستم تحلیل کنید . » یا « با توجه به داستان ، شخصیت رستم و شخصیت اسفندیار را چگونه ارزیابی می کنید ؟ » ← ( ادبیات فارسی  3  تجربی و ریاضی ص 6،5) طبیعی است که پاسخ های دانش آموزان با یکدیگر متفاوت باشد . در چنین مواردی نمی توان به یک پاسخ مشخص از پیش تعیین شده نمره داد و بقیه پاسخ ها را نادرست محسوب کرد . برای چنین سوالاتی ممکن است پاسخ های متعددی داشته باشیم که هر کدام از یک زاویه درست هستند . اساسا چنین نگرشی به مقوله ی   « نمره » با فلسفه  و هدف طرح سوالات فرا دانشی تعارض دارد .

      امیدواریم این اثر نقشی هر چند کوچک در تغییر نگرش نسبت به مسأله ی سنجش و ارزشیابی داشته ، موجب روشن تر شدن اهمیت رعایت سطوح حیطه ی شناختی  در طرح سوالات امتحانی گردد .

 

درس1

طبقه دانش

1-  آثار خواجه عبدالله انصاری سرشار ازچه مضاميني است؟

2-  معنی واژه ی مشخص شده در این عبارت را بنویسید: «پیغام او مفتاح فتوح است...»

3-  تلمیح بیت« بروای گدای مسکین در خانه ی علی زن / که نگین پادشاهی دهد از کرم گدارا» را توضیح دهید.

4-  نام منظومه ی استاد شهریار به زبان ترکی آذری چیست؟

5-  نثر های قدیم فارسی از نظر زبانی به سه گروه تقسیم می شود ، نام ببرید.

6-  نثر مسجّع را تعریف کنید.

7-  کدام یک از آثار خواجه عبدالله انصاری به نثر مسجّع است ؟

8-  شعر « همای رحمت » در وصف و مدح کدام شخصیت دینی سروده شده است؟

9-  صاحبان این آثار را بنویسید: الف) حیدر بابايه سلام            ب) مناجات نامه

آثار خواجه عبدالله انصاری را نام ببرید.

10-          شاعر «همای رحمت » را در دو سطر معرفی کنید.

11-          قالب شعر « همای رحمت » چیست؟

درک وفهم

12-         مفهوم عبارت «بر کشته های ما جز باران رحمت خود مبار » چیست ؟

13-         در شعر « همای رحمت» شاعر برای حضر ت علی (ع) چه صفاتی آورده است؟

14-         معنی این عبارت را بنویسید:« مهر او بلانشینان را کشتی نوح است».

15-         ار کان تشبیه را در بيت زيرمشخّص کنید.                                                               « چه زنم چو نای هردم زنوای شوق او دم       که لسان غیب خوشتر بنوازد این نوا را »

16-         آرایه ی ادبی استفاده شده را در بیت زیر مشخّص کنید.            

«علی ای همای رحمت توچه آیتی خدا را    که به ما سوا فکندی همه سایه ی هما را                                  

17-         بیتی بنویسید که آرایه ی ادبی تلمیح داشته باشد.

18-         ویژگی های قالب غزل رادر شعر « همای رحمت» بیان کنید.

19-         یک نمونه سجع در مناجات خواجه عبدالله انصاری بیابید و بنويسيد.

20-         آرایه ی سجع را در جملات زیر مشخّص کنید:                                                           اي کریمي که بخشنده ی عطایی وای حکیمی که پوشنده ی خطایی.                                  

21-         معنی « را» در کدام مصراع با مصراع های دیگر متفاوت است؟

الف) که به ما سوا فکندی همه سایه ی هما را.

ب) که زجان ما بگردان ره آفت قضارا.

ج) چو علی که می تواند که به سر برد وفا را.

د) که زکوی او غباری به من آر توتیا را.

22-         با توجه به بیت زیر ، چرا شاعر علی (ع) را شاه جوانمردان خوانده است؟:                     «نه خدا توانمش خواند ، نه بشر توانمش گفت              متحیّرم چه نام شه ملک لافتي را»

23-         بیت "نتوان وصف تو گفتن که تودرفهم نگنجی / نتوان شبه تو گفتن که تودر وهم نیاییِ"      با کدام جمله ی خواجه عبدالله انصاری فرابت معنایی دارد؟

24-         در بیت" همه شب در این امیدم که نسیم صبحگاهی / به پیام آشنایی بنوازد آشنا را " منظور از  آشنای اول و دوم چیست؟

25-         چرا شاعر در بیت زیر علی (ع) را « سحاب رحمت» نامیده است؟

مگر ای سحاب رحمت تو بباری ارنه دوزخ      به شرار قهر سوزد هم جان ما سوا را

26-         در بیت زیر کدام ویژگی علی(ع) مورد تأکید است؟

« بروای گدای مسکین در خانه ی علی زن        که نگین پادشاهی دهد از کرم گدارا»

27-              شعر «همای رحمت» را به نثر تبدیل کنید.

28-              در بیت زیر « صبا» نماد چیست؟

« به امید آن که شاید بر سد به خاک پایت    چه پیام ها سپردم همه سوز دل صبارا»

29-              در جمله های زیر دو تشبیه مشخّص کرده ، نوع آن را بیان کنید.

« الهی در دل های ما جز تخم محبّت مکار و بر کشته های ما جز باران رحمت خود مبار .»

کار برد

30-              در عبارت زیر مترادف کلمات مشخص شده را طوری باز نویسی کنید که آرایه ی سجع ایجاد شود.

       الف) دنیا محل آزمایش است نه منزل ( آسوده بودن)

       تجزيه و تحلیل

31-              این بیت از عطّار نیشابوری را « خلق ترسند از تو من ترسم ز خود/ کز تو نيکو دیده ام از خویش بد» با جمله «الهی تر سانم از بدی خود ، بیامرز مرا به خوی خود » از خواجه عبدالله انصاری مقایسه کنید.

32-              در شعر «همای رحمت » چرا شاعر خودرا در توصیف علی(ع) عاجز می داند؟

33-              آرایه های ادبی را در بیت زیر مشخّص کنید.

                علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدارا   که به ما سوا فکندی همه سایه همارا

ترکیب

34-              شما نیز مناجاتی شبیه مناجات خواجه عبدالله انصاری بنویسید.

35-          علی(ع) را در چند جمله توصیف کنید.

درس2

طبقه ی دانش

1-  انواع حماسه را تعریف کرده ، معرفی کنید.

2-  معنی لغت مشخص شده در این بیت را بنویسید :« هم اکنون تورا ای نبرده سوار / پیاده بیاموز مت کارزار»

درک و فهم

3-  بیت زیر را معنی کنید:

«چو رهّام گشت از كشانی ستوه        بپیچید زو روی و شد سوی کوه»

4-  معنی و مفهوم عبارت های زیر را بنویسید:

الف) سر به گرد آوردن                                        ب) عنان گران کردن

5-  مفهوم مصراع « توقلب سپه را به آیین بدار» چیست؟

     6- بیت زیر چه آرایه ای دارد ؟                                                                                                             « سزد گر بداری سرش در کنار    زمانی بر آسایی از کارزار»

 الف) تشبیه          ب) کنایه                   ج) واج آرایی                د) اغراق

6-  در بیت « چو بوسید پیکان سر انگشت اوی / گذر کرد بر مهره ی پشت اوی»

الف) مرجع ضمیر « اوی» را در مصراع اول و دوم مشخّص کنید

ب) این بیت بیانگر کدام ویژگی رستم در جنگاوری است؟

کاربرد

7-  ویژگی های حماسه را در درس « رستم و اشکبوس» مشخّص کنید.

8-  کدام یک از ویژگی های حماسه در این بیت وجود دارد؟

پیاده به از چون تو پانصد سوار                           بدین روز و این گردش کارزار

تجزیه و تحلیل

9-                   با توجه به درس « رستم و اشکبوس » شکست رهّام در برابر اشکبوس و اشکبوس در برابر رستم را چگونه ارزیابی می کنید؟

10-         آرایه ی موجود در بیت زیر چیست؟

   سزد گربداری سرش در کنار              زمانی بر آسایی از کارزار

ارزشیابی

11-         با مقایسه ی داستان رستم و سهراب و داستان رستم و اشکبوس بنویسید  کدام یک از این دو داستان تراژدی است ؟چرا؟

 

درس 3

طبقه دانش:

1-               حمله حیدری جزو کدام یک از حماسه هاست؟

2-               معنی لغت مشخّص شده در این مصراع چیست؟ « فلک باخت از سهم آن جنگ ،رنگ»

3-  معنی لغت مشخّص شده در این مصراع چیست؟ « بر انگیخت ابرش بر افشاند گرد»

4-  عبارت کنایی« دندان به دندان خاییدن » یعنی چه؟

5-  در منظومه ی « حمله ی حیدری » شاعر به چه موضوعی پرداخته است؟

درک و فهم

6-  یک آرایه تشبیه در بیت زیر معیّن کنید .مفهوم مصراع دوم را بیان کنید:

     شجاع غضنفر وصی  نبی      نهنگ یم قدرت حق ، علی

7-  در بیت« بیفشرد چون کوه پا بر زمین / بخایید دندان به دندان کین ، منظور « دندان به دندان خاییدن» چیست؟

8-  خلاصه درس « حمله ی حیدری » را بیان کنید.

9-  مفهوم بیت زیر چیست؟

« پرید از رخ کفردر هند رنگ           تپیدند بت خانه ها در فرنگ»

10-         مفهوم کنایی این مصراع را بیان کنید : به سر کوفت شیطان دودست دریغ

11-         دربیت زیر منظور از کلمات مشخّص شده چیست؟

« به جر بازوی دین و شیر خدا       که شد طالب رزم آن اژدها »

12-         آرایه ی ادبی استفاده شده را در بیت زیر مشخّص کنید:

« چو آن آهنین کوه آمد به دشت              همه رزمگه کوه فولاد گشت»

کاربرد

13-         کدام یک از ویژگی های حماسه در بیت زیر وجود دارد؟

دم تیغ بر گردنش چون رسید            سر عمرو صد گام از تن پرید.

14-شعر حمله ی حیدری از باذل مشهدی حماسه ی طبیعی است یا مصنوع ؟ چرا؟

« بر افراخت پس دست خیبرگشا                  پی سر بریدن بیفشرد پا»

تجزیه و تحلیل

15-شخّصیت علی (ع) رادر داستان « حمله ی حیدری » با داستانی که از مثنوی نقل شده است مقایسه کنید.

16- چرا « حمله ی حیدری » جزو حماسه های مصنوع است ؟

17- ویژگی های حماسه ی مصنوع رادر درس حمله ی حیدری مشخّص کنید.

18- دو آرایه ی ادبی در بیت زیر مشخّص کنید:

« چو آن آهنین کوه آمد به دشت               همه رزمگه کوه فولاد گشت»

19- چه آرایه ای در بیت زیر به کار رفته است؟

شجاع غضنفر وصی نبی                 نهنگ یم قدرت حق علی

20- دو آرایه ی به کار رفته در بیت زیر را مشخّص کنید:

« بر افراخت پس دست خیبرگشا     پی سر بریدن بیفشرد پا»

21- با خواندن بیت زیر چه احساسی به شما دست می دهد ؟ در یک بند بنویسید.

         چو غلتید در خاک آن ژنده فیل   بزد بوسه بر دست او جبرئیل

ارزشیابی

22-قافیه های درس « حمله ی حیدری » رابررسی کنید و بنویسید کدام یک از ابیات قافیه اش غلط است ؟ چرا؟

23- با توجه به ویژگی های «حماسه» شعر حمله ی حیدری را ارزیابی کنید.

درس4

طبقه ی دانش

1-  دو گونه ی رایج ادبیات نمایشی را نام ببرید.

2-  فیلم نامه را تعریف کنید.

3-  نمایشنامه را تعریف کنید.

4-  دو تن از فیلم نامه نویسان ایرانی را نام ببرید.

5-  در کدام نوع از ادبیات نمایشی ویژگی های صحنه و چشم اندازهای آن شرح داده می شود؟

6-  کدام یک از شخصیت های زیر جزو فیلم نامه نویسان نیست؟

الف) عباس کیا رستمی        ب)یحیی دولت آبادی            ج) محسن مخملباف

7-  فیلم های تلویزیونی بر اساس کدام نوع ادبیات نمایشی ساخته می شود؟

در ک

8-  آرایه ی تشحیص رادر جمله ی زیر مشخّص کنید:

«ماهی ها به دور پاهای علی طواف می کردند و پاهای اورا بوسه باران».

9-  خلاصه درس « بچه های آسمان» را بنویسید.

10-        درداستان « بچه های آسمان» علی کدام یک از خصوصیات زیر را ندارد؟

الف) ایثار        ب) احساس مسؤولیت        ج) سماجت         د) رقابت

11-چرا علی در داستان « بچه های آسمان» می کوشد به مقام سوم در مسابقه دست یابد؟

12-نور ساطع از سفیدی بیش از حد پاهای علی دردرس«بچه های آسمان» بیانگر چه نکته ای است؟

13-چرا معلّم در خواست علی را برای شرکت در مسابقه پذیرفت؟

14-با این که نویسنده در ابتدای مسابقه می گوید : « رسیدن به رده های پایین تر نیز برای علی غیر ممکن است» او چرا به مقام اول می رسد؟

کاربرد

15- درس « بچه های آسمان» جزو کدام نوع ادبی است ؟ چرا؟

16- در داستان « بچه های آسمان » کدام ویژگی ادبیات داستانی معاصر دیده می شود؟

17- زاویه ی دید داستان چگونه است؟

تجزیه وتحلیل

18- هدف از نوشتن فیلم نامه ی «بچه های آسمان » چه بوده است؟

19- این قسمت ازمتن درس« بچه های آسمان» بیانگر چه نکته ای است؟

«علی محو تماشای اطراف است عده ای از خانواده ها در حال گرفتن عکس هستند و در کنار فرزندان خود با آب میوه و شیرینی ازآن ها پذیرایی می کنند ، علی بند کفش را محکم گره می زند کفش او یک جفت کتانی کهنه است»

20- چرا نویسنده اسم فیلم خودرا« بچه های آسمان» نامیده است؟

21- فیلم بچه های آسمان را بامتن درس مقایسه کنید.

22- چرا نویسنده ، زهرا را به عنوان ذهنیت علی معرفی می کند؟

23- علی و زهرا در « بچه های آسمان» چه شخصیتی دارند؟

24- چرا علی در پایان مسابقه ناراحت به نظر می رسد با اینکه او اول شده است؟

25- چه نتیجه ای از این جمله ی عمر وبن لیث می گیرید. « اصبحت امیراً واَمسَیتُ اسیرا».

ترکیب

26- با پیروی از شیوه ی نویسنده ، فیلم « بچه های آسمان» را به گونه ی دیگر به پایان برسانید.

27- فیلم نامه ی« بچه های آسمان» را به صورت نمایشنامه نوشته آن را در صحنه اجرا کنید.

28- داستان « بچه های آسمان» را باز نویسی کنید.

29- بعداز تماشای فیلم « بچه های آسمان» احساس خودرا نسبت به علی و خواهرش بنویسید.

30- نام دیگری برای داستان « بچه های آسمان» انتخاب کنید.

31- ماجرای مربوط به عمروبن لیث را ادامه دهید.

ارزشیابی

32- نظر شما در باره ی رفتار و عملکرد « علی» در این فیلم نامه چیست؟

درس 5

طبقه دانش:

1- معني کلمه ی مشخص را بنویسید: «با حال استیصال پرسیدم».

2- از آثار محمد علی جمال زاده چهار مورد نام ببرید.

3- داستان کوتاه در ایران با کدام اثر شروع شده است؟ مؤلف آن کیست؟

4- آغازگرسبگ واقع گرایی در نثر معاصر کیست؟

5- مفهوم این کنایات را بنویسید: سماق مکیدن ، شکم را صابون زدن، آسمان جل

6- معنی لغت مشخص شده در این عبارت را بنویسید :« مصطفی بی نهایت چُلمن است.»

7- بعداز مشروطه در داستان نویسی چه تحولاتی به وجود آمد؟

         

 

 

درک

8- در عبارت زیر ارکان تشبیه مشخص کنید:«مصطفی به عبارت معهود،ابتدا مبلغی سرخ و سیاه شد و بالاخره صدایش بریده مثل صدای قلیانی که آبش را کم و زیاد کنند از نی پیچ حلقوم بیرون آمد.»

9- برای ضرب المثل "از ماست که برماست" ، معادل مناسب دیگری بیان کنید.

10- مفهوم جمله زیر را بنویسید:

«یکی ازحضارکه کبّاده ی شعروادب می کشیدجلورفته وجبهه ی شاعر را بوسید».

11- نقطه اوج داستان :«کباب غاز» را مشخص کنید.

12- متن زیررا معنی کنید:

   تنها همان رتبه های بالا را وعده بگیر و مابقی را نقداً خط بکش و بگذار سماق بمکنند.

13- « چند مرد حلاّج بودن » چه مفهوم کنایی دارد؟

14- مفهوم عبارت زیرا بیان کنید:

« این قدر خورده ایم که نزدیک است بترکیم » کاه از خودمان نیست کاهدان که از خودمان است ».

15- این جمله را به فارسی روان برگردانید:

       « کلوخی دوسه فراهم نهاد تا قلیه ای بکند».

16- چهارموردازاصطلاحات عامیانه درس را مشخص کرده معنی آن هارا بنویسید.

کار برد

17- ویژگی سبکی داستان «کباب غاز» رادر متن درس مشخص کنید.

تجزیه و تحلیل

18- محوری ترین پیام داستان « کباب غاز» چیست؟

19- در داستان «کباب غاز » مصطفی چه شخصیّتی دارد؟ توضیح دهید.

21- داستان « بچّه های آسمان » را با«کباب غاز » مقایسه کنید.

22- شعر « ازماست که بر ماست » را باداستان « کباب غاز» مقایسه کنید.

ترکیب

23- داستان «کباب غاز» را به گونه ی دیگر به پایان برسانید.

ارزشیابی

24- رفتار های شخصّیت های داستان را از دیدگاه خود نقد کنید.

درس6

طبقه دانش:

1-  از آثار بزرگ علوی چهار مورد نام ببرید.

2-  در جاهای خالی واژگان مناسب قراردهید:«نویسنده ی توانا..........در نگارش کتاب ..................تحت تأثیر «گیله مرد» نوشته ی« بزرگ علوی» بوده است.

3-  داستان « گیله مرد » از کدام مجموعه ی بزرگ علوی انتخاب شده است؟

4-  محتوا و درون مایه ی داستان گیله مرد چیست؟

5-  تأثیر داستان « گیله مرد » رادرکدام یک از آثار جلال آل احمد می توان دید؟

6-  معنی واژه های مشخص شده را بنویسید. « نفیر باد نعره های عجیبی از قعر جنگل به سوی کومه همراه داشت.»

7-  واژه ی مشخص شده دراین عبارت به چه معنی است؟« هر کدام از این مأمورین وقتی خانه ی کسی را تفتیش می کردند، چیزی گیر شان می آمد.»

8-  چه عاملی مانع ازآن شدکه گیله مرد محمد ولی را از پای در آورد؟

درک

9-  پیام و سخن اصلی « بزرگ علوی » در داستان « گیله مرد» چیست؟

10-         منظورازعبارت زیردرداستان«گیله مرد»چیست؟ «باران هنگامه کرده بود،باد چنگ می انداخت می خواست زمین را از جا بکند».

11-         آیا می توانید داستانی نظیر داستان « گیله مرد» بیان کنید که در آن ظلم ستیزی وجود داشته باشد؟

12-         از داستان « گیله مرد» چه درسی هایی برای زندگی کسب می کنید.

13-         خلاصه درس « گیله مرد» را بیان کنید.

14-         نمونه هایی از اغراق ، کنایه رادر متن درس« گیله مرد» مشخص کنید.

15-      معنی کنایات مشخص شده را بنویسید: «در تمام مدّت ، محمد ولي وكیل باشی ،دست بردار نبود ، تهدید می کرد زخم زبان می زد ، حساب کهنه پاک می کرد

16-         کدام گزینه از ویژگی های داستان « گیله مرد » نیست؟

الف ) دارای جنبه های نمادین است.

ب) توصیف طبیعت در آن جایگاه ویژ ه ای دارد.

ج) از کنایات و اصطلاحات عامیانه درآن استفاده شده است.

د) بیانگر واقعیات تلخ اوضاع اجتماعی و سیاسی خاصّ است.

تجزیه و تحلیل

17-         چرا داستان « گیله مرد» راداستان کوتاه به حساب می آوریم؟

18-         چرا مأموردوم گیله مردرا كشت؟

19-         با خواندن این داستان،کدام قسمت آن شمارا تحت تأثیر قرار می دهد ؟چرا؟

20-         نقطه اوج این داستان کدام قسمت است؟

21-         با توجّه به داستان، شخصّیت وکیل باشِی را توضیح دهید.

22-         با توجه به داستان « گیله مرد» به چه واقیعاتی از جامعه روز گار نویسنده می توان پی برد؟

23-         دو اثر « کباب غاز » « گیله مرد» هر دو در زمرۀ داستان کوتاه اند ، این دو اثررا از نظر شیوه ی نگارش مقایسه کنید.

24-         دربند زیر،کدام یک از واقیعت های تلخ اجتماعی و سیاسی عصر نویسنده منعکس شده است؟ « در آن ولایت ،آدم های خان يك مرتبه مثل مور و ملخ می ریختند توی دهات ، از گاو و گوسفند گرفته تا جوجه و تخم مرغ ، هر چه داشتند می بردند ، به بچّه و پیرزن رحم نمی کردند».

25-         سه آرایه ادبی غیر تکراری در عبارت زیر مشخص کنید:                                             «غرّش باد ، آوازهای خاموش را افسار گسیخته کرده بود و رشته های باران آسمان تیره را به زمین گل آلوده ،می دوخت».

ترکیب

26-          اگر شما به جای نویسنده ی داستان « گیله مرد » بودید ما جرا را چگونه به پایان می بردید؟

27-          با توجه به داستان « گیله مرد» اگر شما به جای گیله مرد بودید ، درهنگام خلع سلاح محّمد ولی چه اقدامی می کردید؟

ارزشیابی

28-شیوه هايی که « گیله مرد» برای احقاق حقوق خود بر گزیده بود ، به نظر شما درست بوده است ؟چرا ؟

29 – داستان « گیله مرد» را با داستان« شووشون » مقایسه کنید سپس بیان کنید کدام یک می تواند تأثیر بیشتری در خواننده داشته باشد؟ چرا؟

دانش

1-  از آثار سیمین دانشور دو مورد نام ببرید.

2-  معنی لغات مشخّص شده را بنویسید:                                                                                  وسط میدان هیمه گذاشته اند قربانش بروم تنها می آید سی میدان.

3-  عبارت « شلخته دروکنید تا چیزی گیرخوشه چین ها بیاید بیانگرکدام خصوصیت اخلاقی یوسف ( گوینده جمله ) است.

4-  خلاصه داستان سووشون را بیان کنید.

5-  جمله ی زیر را به نثر روان بنویسید: « تصدّق قد و بالات بشم آلان که راه بیفتيم خروس خوان می رسیم.»

6-  « مورو زنبور » در حکایت نقل شده از کتاب اسرار التو حید نماد چه انسان ها یی هستند؟    کاربرد

7-  حکایت « مور و زنبور » از اسرار التوحید جزو کدام نوع ادبی است ؟ چرا؟

تجزیه و تحلیل

8-               شخصیّت یوسف را با توجه به محتوای درس تبیین کنید.

9-               به نظر شما چرا پاسبان مانع تشیيع جنازه ی یوسف می شوند؟

10-          با توجه به آن چه دردرس آمده است ، بگویید سووشون چیست؟

11-          نثر داستان « سووشون » را با «کباب غاز» مقایسه کنید.

12-          در حکایت نقل شده از اسرار التوحید چه پیامی نهفته است؟

درس 8

دانش

1-  معنی لغت مشخص شده را بنویسید: « لا بد خودت را یک جنتلمن تصور کرده ای»

2-  اصلی ترین مسائل در حوزه ادب پایداری را بیان کنید.

درک

3-  لگری ، چه چیزی را لازمه ی سپردن مسؤولیت مبا شری به عموتم می دانست ؟ چرا؟

4-  در شعر « من برآنم که با داستان من و تو با دشمن رویاروی توانیم شد ودر برابر مجازاتش خواهیم ایستاد » چه عاملی را لازمه ی مقاومت در برابر دشمن می داند؟

کاربرد

5-  شعر تورا می خوانم ، جزو کدام نوع ادبی است؟چرا؟

6-  کدام یک از مسائل مربوط به ادبیات پایداری در داستان « کلبه ی عموتم » بیشتر جلوه گر است؟

تجزیه وتحلیل

7-               اعتقاد به سرای باقی در کدام بخش از سخنان « عموتم» وجود دارد ؟ مشخص کنید.

8-               شخصیّت «عموتم» در داستان « کلبه عموتم» چگونه است؟توضیح دهید.

ترکیب

9-               احساس خود را بعد از خواندن داستان «کلبه عموتم» بنویسید.

10-          اگر شما به جای نویسنده ی داستان بودید،آن را چگونه به پایان می بردید.

ارزشیابی

11-   شعر « تورا مي خوانم » را با شعر « در بیابان های تبعید » مقایسه کنید سپس بیان کنید در کدام شعر ، ویژ گی های ادب پایداری بر جسته تر است؟

درس 9

دانش

1-  نام شاعر شعر « از یک انسان » را بیان کنید.

2-  زیتون نماد چیست و نشانه ی کدام کشور است؟

3-  متن زیر معّرف کدام یک از شاعران ادب پایداری است؟

« درسال 1941 میلادی در یکی از دهکده های فلسطین ، اشغالی به دنیا آمد در شش سالگی به دلیل هجوم اشغالگران اسرائیلی آواره شدو چندین بار به زندان افتاد او را شاعر فلسطین نامیده اند.

4-  درجمله ی « سرزمین من زمرّد است» معنی زمرّد چیست؟

5-  شعر  دربیابان های تبعید از کدام شاعر است؟

6-  معنی لغت مشخص شده در کدام گزینه است؟ « برسبیل تلطّف جوابش باز داد                                                                                     الف) مهربانی کردن                  ب) دوستی کردن                ج) بخشش کردن

 

درک

7-     در جمله « سرزمین ما زمرّد است » چه نوع تشبیهی به کار رفته است؟

8-               چرا شاعر سرزمین خود را به زمرّد تشبیه کرده است؟

9-               در جمله « نرون مرد ولی رم نمرده است، باچشم هایش می جنگند » مرجع ضمیر "ش" چیست؟

10-          منظور از چشم در جمله «با چشم هایش می جنگد» چیست؟

11-          درعبارت « فرشتگان سرودهای صلح و شادی را برای چوپانان می خواندند » کلمات مشخص شده چه مفهومی دارد؟

12-          مفهوم کلمات مشخص شده را درعبارت زیر بنویسید:                                             بهارهای پیاپی رادر بیابان های تبعید می گذرانیم با عشق خود چه کنیم ، در حالی که چشمانمان پر از خاک و شبنم یخ زده است.

13-     مصراع های زیر چه مفهومی دارد؟ بیان کنید. « از سایه های آبی ، خارهای سرخ / براجساد به جا مانده وطعمه ي عقاب زاغ شده فروریخت .

14-     شعرزیر را معنی کنید:

بردهانش زنجیر بستند/ دست هایش را به سنگ مردگان آویختند / و گفتند : تو قاتلی .

15-         دو توصیف زیبا دردرس « بیابان های تبعید » مشخص کنید که بیانگر پایداری مردم در مقابل ظلم باشد.

16-         موضوع شعر  بیابان های تبعید چیست؟

17-         با توجه به شعر از یک انسان  برداشت و استنباط خود را از ترکیب  زیبای کوچک بیان کنید.

18-         در عبارت « غذایش را ، تن پوشش را و پرچمش را ربودند « پرچم نشانه ی چیست؟

19-         مفهوم این بیت چیست؟   در طبع جان اگر وفایی بودی / نوبت به تو خودی نیامدی از دگران.

20-         در بیت زیر کلمات «گور» چه معانی دارد؟بیان کنید.

بهرام كه گور می گرفتی همه عمر       دیدی که چگونه گور بهرام گرفت.

کاربرد

21-          قالب شعر زیر چیست؟

آن قصرکه جمشیددراو جام گرفت               آهو بچه کرد و روبه آرام گرفت

بهرام که گور می گرفتی همه عمر                دیدی که چگونه گور بهرام گرفت

22-       شعر « دربیابان های تبعید » در حیطه ی کدام یک از انواع ادبی قرارمی گیرد؟

23-       ویژگی های ادب پایداری رادر شعر « بیابان های تبعید » مشخص کنید.

24-       ویژگی های ادبیات پایداری رادرشعر «از یک انسان » مشخص کنید.

25-       با توجه به حکایت ص 77 ضرب المثل هایی بنویسید که حاوی نکات ترتیبی و اخلاقی باشد.

تجزیه وتحلیل

26-       به نظر شما چرا شاعر «غذاو تن پوش» راهم ردیف «پرچم» آورده است؟

27-       آوردن ضرب المثل  ها در میان متن ها چه تأثیری می تواند داشته باشد؟

28-       قالب شعر « از یک انسان » چیست؟

ترکیب

29-          احساس خودرا بعداز خواندن شعر « از یک انسان» بنویسید.

30-          شعر « از یک انسان »را به صورت داستان کوتاه بنویسید.

31-          احساس خودرا بعد از خواندن شعر « دربیابان های تبعید» بنویسید.

32-          با توجّه به حکایت نقل شده از « اخلاق محسنی» شماداستان را به گونه ای دیگر به پایان ببرید.

ارزشیابی

33-شعر « از یک انسان» را با الگوی شعر حماسی مقایسه کنید.

34-برخوردحضرت عیسی با شخص ابله و تأثیر و نتیجه ی آن راارزیابی کنید.

درس 10

دانش

1-  مؤلف کتاب «کارگران دریا» کیست؟

2-  آثار ویکتور هوگو را نام ببرید.

3-  معنی لغت مشخص شده را بنویسید:                                                                           شاخه های عظیم به وضعی موحش سیخ ایستاده بودند.

درک

4-در عبارت « انسان باید مثل گربه باشد » وجه شبه آن چیست؟

5-ارکان تشبیه رادرجمله ی زیر مشخص کنید:

« کوزت احساس می کرد که قلبش مثل یک گلوله ی نخ درسینه اش بالا و پایین می جهد».

تجزیه وتحلیل

1-               « کوزت» و«زن تناردیه» در رمان هوگو چه شخصیتی دارند؟

2-               داستان «دخترک بینوا » را با « هدیه ی سال نو» مقایسه کنید.

ترکیب

3-  اگر شما به جای « دخترک بینوا » بودید با زن تناردیه چگونه رفتار می کردید؟

در س 11

دانش

1-               چهار مورد از آثار«ا. هنری » را نام ببرید.

2-               وضع ظاهری خانه ی « دلا» چگونه توصیف شده است؟

3-               جمله « ای کاش اهمیت در نگاه تو باشد نه در چیزی که به آن می نگري » از کیست؟

4-          شهرت « ویلیام سیدنی پورتر» مرهون جیست؟

5-               معنی لغت مشخص شده را در عبارت زیر بیان کنید.                                             «چراغ را دراصلاح کردن بکش»

درک

6-  آیه ی « لاتدرکه الابصار و هو یدرک الابصار » با کدام قسمت درس مائده های زمینی ارتباط داد؟

7-  آندره ژیددر عبارت زیر چه امری را مهم تر می شمارد؟

«ناتا نائیل ای کاش عظمت در نگاه تو باشد نه در آن چیز که به آن می نگری»

8-               مفهوم عبارت زیررا توضیح دهید:

« زندگی معجون دردآوری است از لبخند های زودگذرو انبوه غم و اندوه وسیلاب اشک و زاری» .

9-          دونمونه آرایه ی تشبیه و استفاده شده رادرمتن درس مشخص کنید.

10-          محتوای درس« هدیه ی سال نو » چیست؟

11-          شأن نزول آیه ی « ویوثرون علی انفسهم ولو کان بهم خصاصه » رابنويسید و آیه را ترجمه کنید.

کاربرد

12- « هدیه سال نو » ، اثر. اُ. هنری جزو کدام نوع ادبی است ؟چرا؟

13 -درس « هدیه ی سال نو » از نظر قالب و محتوا جزو کدام دسته ازآثار ادبی است؟

تجزیه وتحلیل

13-          شخصیّت « دلا» درداستان چگونه است؟ توضیح دهید.

14-          از داستان« هدیه ی سال نو » چه پیامی دریافت می شود؟

15-          جمله ی« کاش عظمت در نگاه تو باشد.......» از آندره ژیدرا با این شعر سپهری » چشم ها را باید شست » جوردیگر بایددید مقایسه کنید و نتیجه را بنویسید.

16-          درمتن زیرچرا نویسنده تأکیدمی کندکه درخشندگی به فسفر وابسته است؟

« ناتانائیل ، اعمال مابه ما وابسته است هم چنان که در خشندگی به فسفر».

17-       دردرس مائده های زمینی « ناتانائیل » چه کسی است ؟ توضیح دهید.

18-      جستجوی خدا دردرس « مائده های زمینی » اثر آندره ژید چگونه بیان شده است؟

19-     شخصیّت « مادام سوفیا» رادرداستان تحلیل کنید.

20-     ویژگی های داستان کوتاه رادردرس « هدیه سال نو » مشخص کنید.

21-     هدایای که « دلا»و« جیم» برای یکدیگر تهیه کرده بودید . اگر چه برای هیچ کدام قابل استفاده نبود به چه دلیلی موجب خوشحالی و خرسندی آن ها شد؟

22-     شخصیّت اصحاب رسول الله (ص) در حکایت « تحفه الاخوان» چگونه بیان شده است ؟توضیح دهید.

ترکیب

23-          با پیروی از سبک نویسنده ، ماجرای این داستان را به گونه ی دیگر تغییردهید.

24-          احساس خود را بعداز خواندن داستان « هدیه سال نو» بنویسید.

25-          احساس خودرا درباره ی اصحاب پیامبر (ص) بنویسید.

ارزشیابی

26-     درس « هدیه ی سال نو» را با ویژگی های داستان کوتاه مقایسه کنید.

 

درس 12

 

دانش

1 -معنی واژه های مشخّص شده رادر مصراع های زیر بنويسید:  الف) روزی تفقّدی کن دوریش   بینوا را

 برگرفته از گروه زبان و ادبیات فارسی استان تهران